Táo bón ở trẻ sơ sinh là một vấn đề phổ biến mà nhiều bà mẹ phải đối mặt khi chăm sóc con nhỏ. Trong tình huống này, nhiều bà mẹ thường cảm thấy bối rối và lo lắng vì thiếu kinh nghiệm trong việc giải quyết tình trạng này. Dưới đây là một số thông tin hữu ích để giúp các bà mẹ nhận biết táo bón ở trẻ sơ sinh một cách sớm nhất.
1. Nguyên nhân gây táo bón ở trẻ sơ sinh
Táo bón ở trẻ sơ sinh là hiện tượng trẻ chậm đi tiêu. Thông thường, đối với trẻ uống sữa công thức, việc đi tiêu diễn ra một lần mỗi ngày. Còn đối với trẻ bú mẹ, thì có thể đi tiêu từ 2-3 lần mỗi ngày. Tuy nhiên, không phải trẻ đi cầu một lần trong khoảng 3-7 ngày mà phân mềm và dễ dàng đi tiêu là táo bón. Ngược lại, nếu trẻ đi cầu mỗi 1-2 ngày, nhưng phân dày và khó đi, cần phải rặn mạnh thì có thể bị táo bón.
Tình trạng táo bón ở trẻ sơ sinh có nhiều nguyên nhân khác nhau, tuy nhiên, có một số nguyên nhân chính gây ra tình trạng này bao gồm:
- Trẻ không bú đủ lượng sữa: Trẻ sơ sinh từ 1 đến 6 tháng tuổi thường lấy cả thức ăn và nước từ sữa mẹ. Nếu trẻ không bú đủ sữa, cơ thể trẻ có thể mất nước, dẫn đến táo bón.
- Sữa công thức dễ gây táo bón: Trẻ chỉ bú mẹ hiếm khi gặp tình trạng táo bón, do sữa mẹ có thành phần tự nhiên hoàn hảo cho tiêu hóa. Sữa mẹ cung cấp cân đối giữa chất đạm và chất béo, giúp trẻ có phân mềm ngay cả khi đi tiêu tiện ít lần. Tuy nhiên, trẻ từ 1 tháng đến 6 tháng tuổi dùng sữa công thức có thể gặp tình trạng táo bón do một số thành phần trong sữa gây ra.
- Chế độ ăn uống của mẹ: Chế độ ăn uống của mẹ cũng ảnh hưởng đến sự phát triển và tiêu hóa của trẻ sơ sinh. Mẹ nên tránh thức ăn cay nóng, khó tiêu, và nên cung cấp đủ chất xơ và dinh dưỡng. Nếu mẹ có chế độ ăn uống không hợp lý, đó có thể là nguyên nhân gây táo bón cho trẻ sơ sinh.
- Bệnh lý và tình trạng sức khỏe của trẻ: Táo bón sơ sinh cũng có thể là do các vấn đề sức khỏe hoặc bệnh lý của trẻ như tổn thương ở đường tiêu hóa hoặc các bệnh lý bẩm sinh như phình to đại tràng (bệnh Hirschsprung) hoặc suy giáp giảm trọng (bệnh Myxoedeme).
2. Cách nhận biết táo bón ở trẻ sơ sinh
Trẻ sơ sinh chưa thể giao tiếp bằng lời nên không thể thông báo khi bé gặp táo bón. Vì vậy, cha mẹ cần tập trung vào các dấu hiệu không bình thường để phát hiện sớm và đưa ra biện pháp khắc phục.
- Tần suất đi tiêu ít hơn bình thường: Trẻ sơ sinh dưới 6 tháng thường đi tiêu từ 2-3 lần mỗi ngày. Trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn thường ít gặp tình trạng táo bón hơn so với trẻ uống sữa công thức. Nếu thấy trẻ có biểu hiện đi tiêu ít hơn so với tần suất bình thường, khoảng 1-2 ngày mới đi tiêu một lần, đặc biệt là trẻ mới sinh dưới 1 tháng tuổi, cha mẹ cần nghĩ đến khả năng trẻ bị táo bón.
- Phân cứng, đặc, khó đi: Phân của trẻ sơ sinh bị táo bón thường có dạng viên nhỏ, hình tròn, có thể có màu đen hoặc xám, phân khô, không có độ ẩm. Đặc biệt, nếu mẹ thấy có máu trong phân bé, có thể đó là dấu hiệu rằng hậu môn của bé bị tổn thương do táo bón.
- Trẻ khóc nhiều, lười ăn hoặc bỏ ăn: Trẻ có thể trở nên quấy rối, không muốn ăn hoặc bỏ ăn bất thình lình. Những biểu hiện như nhăn nhó, khó chịu và quấy rối có thể là dấu hiệu của táo bón sơ sinh. Do thức ăn trong cơ thể không được tiêu hóa nên trẻ có thể trở nên lười ăn hoặc bỏ ăn.
- Bụng trẻ căng cứng, khó tiêu: Trẻ sơ sinh bị táo bón thường có bụng căng cứng, phình to và cảm giác cứng khi bấm vào. Điều này cho thấy rằng trẻ đang gặp khó khăn trong việc tiêu hóa thức ăn và có thể đang trải qua tình trạng đầy bụng.
3. Táo bón ở trẻ sơ sinh và cách khắc phục
Tình trạng táo bón ở trẻ sơ sinh/trẻ nhỏ và cách khắc phục là một vấn đề quan trọng mà nhiều bậc cha mẹ quan tâm. Khi trẻ bị táo bón kéo dài, phân không được đào thải ra ngoài, một số chất độc trong phân có thể hấp thụ lại vào cơ thể, gây hại cho sức khỏe của trẻ. Nếu không điều trị táo bón một cách triệt hạ, nó có thể gây tắc nghẽn đường tiêu hóa, phình đại tràng, bệnh trĩ và nhiều vấn đề khác. Vì vậy, việc quan trọng cần thực hiện là phát hiện tình trạng táo bón ở trẻ và tìm cách giải quyết cho con.
Dưới đây là một số phương pháp để giúp bé của bạn vượt qua tình trạng táo bón:
- Đảm bảo bé được bú đủ: Khi cơ thể thiếu nước hoặc mất nước, phân trở nên khô và cứng hơn, gây khó khăn khi đi tiêu. Hãy đảm bảo bé sơ sinh được bú đủ để tránh tình trạng thiếu nước.
- Điều chỉnh chế độ ăn cho mẹ cho sữa mẹ tốt hơn: Mẹ có thể cải thiện chất lượng sữa mẹ bằng cách tăng cường việc tiêu thụ chất xơ từ rau củ quả, duy trì cơ thể đủ nước, tránh đồ ăn cay nóng và chất có cồn.
- Xem xét loại sữa công thức: Nếu trẻ sơ sinh bị táo bón do uống sữa công thức, hãy xem xét việc chuyển sang một loại sữa công thức phù hợp hơn cho bé. Hãy thảo luận với bác sĩ về việc này để tìm ra loại sữa phù hợp nhất cho bé.
- Massage bụng cho bé: Mẹ có thể thực hiện massage bụng cho bé bằng cách sử dụng ba ngón tay để xoa nhẹ vùng bụng theo chiều kim đồng hồ. Điều này có thể giúp phân mềm ra và khuyến khích di chuyển xuống hậu môn, hỗ trợ bé đi tiêu.
- Sử dụng sữa Fabimilk cho bé: Fabimilk chứa thành phần DHA và ARA, đạm Whey và chất xơ hòa tan FOS giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa và duy trì cân bằng vi sinh trong đường ruột của bé, đồng thời cải thiện tiêu hóa và hỗ trợ tăng cân khỏe mạnh.
Trong trường hợp triệu chứng táo bón kéo dài hơn 2 tuần hoặc táo bón đi kèm với sốt, nôn mửa, phân có máu, bụng to lên, sụt cân hoặc nứt hậu môn, ba mẹ nên đưa bé đi khám ngay.
Ngoài ra, để ngăn ngừa táo bón ở trẻ nhỏ và hạn chế sử dụng kháng sinh, cha mẹ nên tập trung vào chế độ dinh dưỡng để tăng cường sức đề kháng cho bé. Bổ sung thực phẩm hỗ trợ, chứa lysine, các khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B, có thể giúp hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường đề kháng và giảm nguy cơ gặp vấn đề tiêu hóa.
