Khi nuôi con trong những năm tháng đầu đời, không ít cha mẹ cảm thấy lo lắng khi thấy con chậm nói hơn các bạn đồng trang lứa. Vậy đâu là nguyên nhân khiến trẻ chậm nói? Làm sao để nhận biết dấu hiệu cảnh báo? Và quan trọng hơn, cha mẹ nên đồng hành cùng con như thế nào cho đúng?
1. Nguyên nhân khiến trẻ chậm nói là gì?
Chậm nói ở trẻ không phải là bệnh lý cụ thể mà là một biểu hiện có thể bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân, gồm:
- Nguyên nhân sinh lý: Mỗi trẻ có tốc độ phát triển khác nhau. Một số trẻ phát triển vận động sớm nhưng ngôn ngữ muộn hơn, không có nghĩa là bất thường.
- Nguyên nhân môi trường: Trẻ ít được trò chuyện, tiếp xúc ngôn ngữ hằng ngày hoặc bị phó mặc cho TV, điện thoại có thể khiến vốn từ nghèo nàn.
- Nguyên nhân tâm lý: Trẻ bị căng thẳng, ít được giao tiếp tình cảm, hoặc sống trong môi trường không ổn định (bố mẹ ly thân, mâu thuẫn) cũng có thể chậm nói.
- Nguyên nhân bệnh lý: Bao gồm rối loạn phát triển (tự kỷ, chậm phát triển trí tuệ), khiếm thính, tổn thương não bộ hoặc các bệnh lý về thần kinh.
💡 Gợi ý từ chuyên gia: Một chế độ dinh dưỡng thiếu vi chất quan trọng như DHA, Choline, Sắt, Kẽm cũng có thể ảnh hưởng đến sự phát triển ngôn ngữ và trí não của trẻ.
2. 5 dấu hiệu cảnh báo trẻ chậm nói mà cha mẹ cần lưu ý
Theo Viện Hàn lâm Thần kinh học Hoa Kỳ, cha mẹ cần đưa con đi khám nếu phát hiện 1 trong 5 dấu hiệu dưới đây:
- 12 tháng tuổi: Không bi bô, không có phản ứng bằng cử chỉ như chỉ tay, vẫy tay.
- 16 tháng tuổi: Không nói được từ đơn (như "mẹ", "bố", "bánh",...).
- 18–24 tháng tuổi: Không đáp lại khi được gọi tên, ít giao tiếp bằng mắt.
- 24 tháng tuổi: Không thể tự nói được câu ghép hai từ ("ăn cơm", "bế con").
- Bất kỳ độ tuổi nào: Bị mất kỹ năng ngôn ngữ hoặc kỹ năng xã hội từng có.
Lưu ý: Một số trẻ có thể “chậm mà chắc”, nhưng nếu cha mẹ có linh cảm điều gì đó không ổn với ngôn ngữ của con, hãy tin vào bản năng và tìm kiếm sự hỗ trợ sớm nhất.
3. Cách cha mẹ đồng hành đúng cách cùng trẻ chậm nói
Để hỗ trợ trẻ phát triển ngôn ngữ hiệu quả, cha mẹ có thể thực hiện các bước đơn giản nhưng nhất quán sau:
1. Dành thời gian giao tiếp mỗi ngày
- Chọn 15–20 phút mỗi ngày để trò chuyện, kể chuyện, đọc sách cho con nghe.
- Ưu tiên ngồi ngang tầm mắt, gọi tên con, duy trì giao tiếp ánh mắt.
2. Chơi tương tác có mục đích
- Lên kế hoạch chơi trước: chọn đồ chơi, đặt mục tiêu (như con nói từ "xe", "quả").
- Trò chơi nên vui vẻ, không ép buộc — giúp con gắn ngôn ngữ với cảm xúc tích cực.
3. Nói đơn giản, nói +1
- Dùng câu ngắn, đơn giản.
- Gợi ý câu nói +1 từ so với khả năng hiện tại của trẻ (ví dụ: trẻ nói “bóng” → cha mẹ nói “quả bóng lăn”).
4. Cung cấp dinh dưỡng hỗ trợ phát triển trí não & ngôn ngữ
- DHA, ARA: Giúp phát triển tế bào thần kinh và ngôn ngữ.
- Đạm Whey giàu Alpha-Lactalbumin: Dễ tiêu hóa, giúp trẻ hấp thụ dinh dưỡng tốt hơn để hỗ trợ phát triển trí tuệ.
- Probiotic & FOS: Hỗ trợ hệ tiêu hóa khỏe mạnh, giúp trẻ thoải mái học tập và tương tác.
Fabimilk - Sự lựa chọn hoàn hảo về dinh dưỡng cho trẻ từ 0 - 3 tuổi
