Nhiễm trùng đường ruột ở trẻ sơ sinh: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách xử lý an toàn

Nhiễm trùng đường ruột ở trẻ sơ sinh là một trong những tình trạng thường gặp nhưng tiềm ẩn nhiều nguy hiểm. Tình trạng này không chỉ gây khó chịu, ảnh hưởng đến tiêu hóa mà còn có thể dẫn đến mất nước, suy dinh dưỡng, thậm chí đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp đầy đủ thông tin giúp cha mẹ nhận biết sớm và xử trí đúng cách.

1. Nhiễm trùng đường ruột ở trẻ sơ sinh là gì?

Nhiễm trùng đường ruột (hay nhiễm trùng đường tiêu hóa) là tình trạng viêm nhiễm do virus, vi khuẩn hoặc ký sinh trùng gây ra trong hệ tiêu hóa của trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ. Tên gọi y học phổ biến là viêm dạ dày ruột.

Trẻ mắc bệnh thường xuất hiện các triệu chứng như tiêu chảy kéo dài, đau bụng, buồn nôn, nôn mửa, thậm chí là phân có lẫn máu. Theo WHO, tiêu chảy là nguyên nhân tử vong hàng đầu ở trẻ dưới 5 tuổi, nhất là tại các quốc gia có điều kiện vệ sinh chưa đảm bảo.

2. Dấu hiệu nhận biết nhiễm trùng đường ruột ở trẻ

Một số triệu chứng phổ biến cha mẹ cần lưu ý:

• Đau bụng, quấy khóc nhiều: Trẻ có thể ôm bụng, rên rỉ hoặc khó chịu liên tục.
  
  
• Tiêu chảy kéo dài: Bé đi phân lỏng, nhiều nước, có thể lẫn nhầy hoặc máu.
  
  
• Nôn ói, buồn nôn: Trẻ có thể nôn sau khi ăn hoặc khi đói.
  
  
• Bú ít, chán ăn: Hệ tiêu hóa bị ảnh hưởng khiến trẻ ăn kém, giảm bú mẹ.
  
  
• Sốt nhẹ hoặc sốt cao: Có thể kèm theo các biểu hiện như đau đầu, mệt mỏi.
  
  
• Dấu hiệu mất nước: Khô môi, mắt trũng sâu, nước tiểu ít, người lờ đờ.
  
  

Nếu các dấu hiệu trên kéo dài trên 24 giờ hoặc có biểu hiện nặng, cần đưa trẻ đến cơ sở y tế ngay lập tức.

3. Nguyên nhân gây nhiễm trùng đường ruột ở trẻ sơ sinh

a. Tác nhân gây bệnh

• Virus: Rotavirus, Adenovirus, Norovirus…
  
  
• Vi khuẩn: E. coli, Salmonella, Campylobacter, Shigella…
  
  
• Ký sinh trùng: Giardia, Cryptosporidium…
  
  

b. Yếu tố nguy cơ

• Trẻ sinh qua đường âm đạo từ mẹ bị nhiễm khuẩn.
  
  
• Môi trường sống không đảm bảo vệ sinh.
  
  
• Trẻ bị suy dinh dưỡng hoặc thiếu hụt miễn dịch.
  
  
• Dụng cụ ăn uống, sữa không tiệt trùng kỹ.
  
  
• Người chăm sóc không rửa tay sạch trước khi tiếp xúc.
  
  

4. Nhiễm trùng đường ruột có nguy hiểm không?

Có. Dù phần lớn trường hợp có thể tự hồi phục sau vài ngày, nhưng nếu không theo dõi và xử lý đúng, trẻ có thể gặp các biến chứng nguy hiểm:

• Mất nước nghiêm trọng: Có thể dẫn đến sốc, ảnh hưởng đến thận, tim.
  
  
• Tổn thương đường tiêu hóa: Viêm loét dạ dày, chảy máu tiêu hóa.
  
  
• Suy dinh dưỡng, sụt cân: Gây ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển.
  
  

5. Chẩn đoán nhiễm trùng đường ruột ở trẻ sơ sinh

Các bác sĩ thường thực hiện:

• Hỏi bệnh sử và triệu chứng đi kèm.
  
  
• Khám lâm sàng bụng và các dấu hiệu mất nước.
  
  
• Xét nghiệm máu, phân.
  
  
• Nội soi nếu nghi có tổn thương nặng trong ruột.
  
  

6. Cách điều trị nhiễm trùng đường ruột cho trẻ sơ sinh

a. Điều trị tại nhà (trường hợp nhẹ)

• Bổ sung chất lỏng: Cho bé bú mẹ nhiều hơn hoặc dùng sữa công thức dễ tiêu hóa (ưu tiên sữa có đạm mềm, xử lý nhiệt 1 lần, vị thanh mát).
  
  
• Cho bé dùng Oresol (nước điện giải): Tham khảo ý kiến bác sĩ để sử dụng đúng liều.
  
  
• Theo dõi nhiệt độ: Hạ sốt bằng khăn ấm hoặc thuốc hạ sốt theo chỉ định.
  
  
• Chế độ ăn uống phù hợp: Cháo loãng, nước ép pha loãng, tuyệt đối không dùng nước ngọt có gas hay nước ép nguyên chất.
  
  

b. Điều trị bằng thuốc hoặc nhập viện (trường hợp nặng)

• Kháng sinh: Dùng khi xác định có vi khuẩn gây bệnh.
  
  
• Thuốc diệt ký sinh trùng: Nếu nguyên nhân là do ký sinh trùng.
  
  
• Truyền dịch tĩnh mạch: Khi trẻ mất nước nặng, sốt cao, nôn liên tục.
  
  
• Thuốc hạ sốt (acetaminophen): Theo chỉ định, không tự ý dùng.
  
  

7. Phòng ngừa nhiễm trùng đường ruột ở trẻ sơ sinh

• Tăng cường miễn dịch từ dinh dưỡng: Ưu tiên sữa mẹ. Nếu dùng sữa ngoài, chọn sữa có bổ sung HMO, chất xơ GOS và đạm mềm dễ tiêu hóa như đạm từ sữa NOVAS (châu Âu).
  
  
• Vệ sinh sạch sẽ: Rửa tay kỹ, tiệt trùng bình sữa và dụng cụ ăn uống.
  
  
• Chăm sóc môi trường sống: Nhà cửa, đồ chơi, vật dụng tiếp xúc với trẻ luôn sạch sẽ.
  
  
• Chế biến thực phẩm hợp vệ sinh: Thực phẩm chín kỹ, đảm bảo nguồn gốc.
  
  
• Tiêm vắc-xin phòng Rotavirus đầy đủ: Giúp ngăn ngừa bệnh hiệu quả.
  
  

Nhiễm trùng đường ruột ở trẻ sơ sinh tuy phổ biến nhưng không thể xem nhẹ. Việc nhận biết sớm triệu chứng, chăm sóc đúng cách và phòng ngừa chủ động sẽ giúp bé nhanh phục hồi, phát triển khỏe mạnh. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cha mẹ nên tham khảo ý kiến bác sĩ để đảm bảo an toàn cho con.

Fabimilk - Sự lựa chọn hoàn hảo về dinh dưỡng cho trẻ từ 0 – 3 tuổi